Wie was jouw favoriete leraar op de basisschool? Grote kans dat er nu meteen een naam je te binnen schiet, of misschien wel meerdere. Voor mij waren het juffrouw Trijny, Inge, Jaqueline en meester Bram. We zijn inmiddels een jaar of 20 verder, maar ze komen zo in me op. Leraren zijn opleiders, verzorgers, opvoeders, rolmodellen en nog veel meer.  En eigenlijk realiseer je je dat pas als je volwassen bent.

Alle leraren zijn bijzonder, maar vorige week ontmoette ik een wel heel speciale meester: Tjeerd van den Elsen. Of, zoals zijn leerlingen hem noemen: meneer Tjeerd.

Meneer Tjeerd is niet voor niets Leraar van het Jaar 2017 geworden. Hij heeft een passie. Niet alleen voor onderwijs, maar ook voor radio. Tjeerd werkte eerder bij Omroep Brabant en Efteling Kids Radio. Op dit moment geeft hij les op basisschool De Vijf Hoeven in Tilburg. Door middel van radiolessen leert hij de kinderen niet alleen radiomaken, maar zich ook te ontwikkelen op het gebied van taal en mediawijsheid.

En als je wil weten hoe ver meneer Tjeerd gaat om dat te bereiken: Tjeerd heeft een radiostudio in de school gebouwd. Ja, dat lees je goed. Inclusief drie microfoons, mengpanelen, twee nieuwsleescellen en professionele radiosoftware. Hij neemt het vrij serieus.

Meester Tjeerd heeft een radiostudio in zijn school gebouwd

Een paar weken geleden kreeg ik een mailtje van Tjeerd met de vraag of ik wilde meewerken aan de radiodag die hij organiseerde voor zijn bovenbouwleerlingen. Hij legde uit dat hij vorig jaar al met Bert Kranenbarg (KRO-NCRV) een eerste editie had opgezet. Dit jaar wilde hij er nog een schepje bovenop doen en het aanbod uitbreiden. Hij was druk bezig met het regelen van radiolessen op het gebied van verslaggeving, presentatie, jingles maken en aan mij dan de schone taak om zijn leerlingen enthousiast te maken voor het radionieuwslezen. 

Aula

Het was een ongewone bijeenkomst daar in de aula van De Vijf Hoeven, op een doodnormale donderdagochtend. Honderd paar nieuwsgierige ogen keken ons vol verwachting aan. Tjeerd had onder anderen Giel (Radio Veronica), Astrid de Jong (NPO Radio 1, NPO Radio 5, NH), Rob Janssen (NPO 3FM, SBS), Bert Kranenbarg (NPO Radio 5) en Timo Kamst (NPO Campus) weten te strikken. En ook leuk, die hadden weer studenten van de KRO-NCRV Radioschool en de NPO Campus meegenomen.

De programmamakers bij elkaar in de aula De Vijf Hoeven, Giel
De programmamakers bij elkaar in de aula

Tien minuten later denderde de eerste groep van 15 leerlingen mijn klas in. “Wat is dat? En wanneer gaan we die gebruiken?!” Ze wezen naar de mobiele opnameapparaten op tafel. “Laat nog maar even liggen, dat komt straks,” antwoordde ik. Die dingen hadden daar natuurlijk nog niet moeten liggen, dat ziet er allemaal veel te spannend uit. Beginnersfoutje.

Ik wilde de leerlingen eerst graag meenemen in het proces dat voorafgaat aan het lezen van een nieuwsbulletin: het garen van nieuws en het schrijven van een bericht. Want net zoals kipfilet niet in een plastic bakje groeit, ontstaat een nieuwsbericht natuurlijk niet zomaar.

Banner Timo en Rob
Timo Kamst (l) en Rob Janssen gaven ook workshops

En dus vroeg ik ze: “waar komt het nieuws vandaan?”. Vingers gingen de lucht in. “Uit de krant, van tv, van internet,” riepen ze. “Ja, maar dan heeft een journalist het meestal al tot een nieuwsbericht gemaakt,” antwoordde ik. “Waar halen journalisten hun nieuws dan vandaan?” Dat bleek een moeilijkere vraag. Een meisje vertelde dat ze had gehoord over een overval op de supermarkt bij haar in de buurt. Dat moest toch wel nieuws zijn? Ja, dat was nieuws!

“En wie bepaalt dan wat nieuws is? Als mijn konijn doodgaat, is dat nieuws?,” vroeg ik. De klas was het erover eens dat dat geen nieuws was. Wel zielig, maar geen nieuws. Samen kwamen we stap voor stap steeds dichter bij een definitie voor nieuws.

Mijn overleden konijn was geen nieuws, vond de klas. Wel zielig, maar geen nieuws

 

“Maar hoe weet je nou of iets echt wáár is?,” vroeg een van de jongens. Ik vertelde over het checken van bronnen en het onderbouwen van je verhaal met feiten, cijfers en beeldmateriaal. Er ontstond een levendig gesprek en ik zag de kinderen soms heel diep nadenken.

De loslopende kangoeroe

Terug naar de radio. Ik gaf de leerlingen een online artikel van het NOS Jeugdjournaal dat ze mochten ombouwen tot radiotekst. Geen eenvoudige taak. Want wat moet de openingszin zijn als je wil vertellen dat er een kangoeroe op de een of andere manier is ontsnapt en momenteel losloopt in Oostenrijk? Hoe bouw je een logisch verhaal op? Hoe kies je de juiste woorden? En hoeveel details geef je?

Er was stilte, overleg en gegiechel. Er werd rondgekeken, afgekeken en nagedacht.

Na een kwartiertje vroeg ik wie zijn bericht wilde voorlezen aan de klas. Wie de beurt kreeg, ging staan en las plechtig zijn bericht. Het ene bericht was wat langer dan het andere bericht, het ene verhaal wat creatiever dan het andere verhaal. Natuurlijk, de opdracht was het schrijven en voorlezen van een radiobericht, maar ik vond het minstens zo belangrijk dat de kinderen ten overstaande van hun klas een verhaal durfden te vertellen.

We spraken nog wat meer over de manier van lezen en waar je op moet letten. Niet te snel, op de juiste toon, vergeet vooral niet adem te halen en benadruk wat extra belangrijk is. Ze knikten instemmend, maar het was wel veel om te onthouden.

Conducteur

Tijd voor het echte werk! De klas werd opgedeeld in groepjes van 4-5 leerlingen en ieder groepje kreeg een radiobulletin om op te nemen. Er werd afgesproken wie het bulletin zou openen (“Goedemiddag, dit is het nieuws van 14 uur, mijn naam is …”), hoe de radioberichten zouden worden verdeeld en wie mocht afsluiten (“En dan nog het weer!”).

Giel met de leerlingen in de radiostudio, en bulletins opnemen (r)

Er werd nog even hardop geoefend. Moeilijke woorden werden onderstreept. Dat waren niet de termen “WhatsApp” en “YouTube”, want die kwamen er vloeiend uit. Een woord als “conducteur” bleek een grotere uitdaging.

Alhoewel sommigen niet konden wachten totdat we zouden gaan opnemen, waren er ook kinderen die toch wel wat zenuwachtig werden van dat rare apparaat met die dode marmot erop. “Nee, ik kan dit niet”, “laat haar het maar doen”, “nee, ik durf niet”. Er was soms wat overredingskracht nodig om leerlingen met koudwatervrees over te halen toch in te spreken, maar uiteindelijk heeft iedereen een stukje gelezen. Zo stoer!

Trots

Nieuwslezen!

Basisschoolleerlingen binnen anderhalf uur opleiden tot volleerd radionieuwslezer was niet het doel, maar dat betekent niet dat we maar wat aangemodderd hebben. Ze leerden hoe het nieuws tot stand komt , dat ze altijd kritisch moeten kijken naar het nieuws dat ze tegenkomen , hoe veelzijdig taal is  , hoe je op een journalistieke manier schrijft en dat ook zij – ook al was het soms een beetje eng – kunnen leren presenteren. En niet geheel onbelangrijk, we hadden met z’n allen een hoop plezier! ✔✔✔

En oh, wat was ik trots toen we de opnames met elkaar terugluisterden! De kinderen zelf vonden het vooral hilarisch en geef ze eens ongelijk, heb jij weleens een opname van jezelf teruggeluisterd?! Dat is de eerste keer echt even wennen hoor. Zelf beoordelen hoe het de kinderen verging? Luister hieronder naar het eindresultaat:

Dank meneer Tjeerd voor deze geweldige ervaring. Uw leerlingen van boffen maar. Ieder kind verdient wel een meester Tjeerd!

Reageren is niet (meer) mogelijk.