Hoe kom je zelfverzekerd over tijdens een presentatie? Je moet natuurlijk een goed verhaal hebben, en lichaamstaal en stem moeten dat ondersteunen. In de kern is dat wat het is. Maar dat is een stuk makkelijker gezegd dan gedaan.

Iedereen geeft presentaties. Op de basisschool hield je spreekbeurten over je favoriete huisdier of hobby. Later presenteerde je misschien onderzoekspapers, ben je debatten of vergaderingen gaan leiden, heb je jezelf of een product gepitcht. Allemaal vormen van presenteren.

Bloednerveus

Zoals ieder kind heb ik op school ook talloze presentaties gehouden. Spreekbeurten, boekbesprekingen, voorleeswedstrijden, playbackshows, dansuitvoeringen en musicals. Ze kwamen allemaal voorbij. En elke keer was ik vooraf bloednerveus en achteraf ontzettend opgelucht. Eigenlijk ging het altijd prima, maar als er dan weer een nieuwe presentatie aan zat te komen, was ik weer net zo zenuwachtig als voorheen. Ervaring leek me daarbij niet te helpen.

Elke keer was ik vooraf bloednerveus en achteraf ontzettend opgelucht

Ik dacht altijd dat ik me goed voorbereidde. Onderwerpen koos ik vaak zelf, dus daar had ik wel wat mee. Ik was nieuwsgierig en dompelde me graag onder in de materie. In de aanloop naar de presentatie was ik niet bang om hulp en feedback te vragen aan de mensen om me heen. Qua inhoud was alles wel zo’n beetje geregeld.

Maar door de jaren heen kwam ik erachter dat er in mijn voorbereiding iets essentieels miste. Ik ontkrachtte mijn negatieve vooroordelen over mijzelf niet. Ik liet ze gewoon bestaan – en hun gang gaan. Toen ik me daar eenmaal van bewust was, ging ik opeens met een heel ander gevoel mijn presentaties in.

Nog steeds kan ik soms overvallen worden door mijn eigen negatieve overtuigingen. Maar tegenwoordig weet ik ze te herkennen. En dat is al een wereld van verschil. Mijn gouden tip voor iedereen die niet staat te springen om een presentatie te geven: maak korte metten met je eigen negatieve vooroordelen.

Maak korte metten met negatieve vooroordelen

Vooroordelen

Nog voordat je het podium op stapt (of waar je de presentatie dan ook gaat geven), is het essentieel om na te gaan hoe jij over jezelf denkt. Je eigen ideeën zijn namelijk hardnekkig. Anderen kunnen zeggen wat ze willen, als jij er niet in gelooft, dan komen die mooie woorden niet bij je binnen. Ze nemen een loopje met je. En dat heeft effect op hoe jij daar straks staat. Bekijk onderstaande lijst eens. Herken jij één of meer van deze uitspraken van jezelf?

  • Ik heb faalangst
  • Ik heb spreekangstHomer Simpson verdwijnt in de heg. Angst om te spreken, spreekangst
  • Ik ben niet goed (genoeg)
  • Ik ben niet leuk (genoeg)
  • Ik ben niet grappig (genoeg)
  • Ik kan niet boeiend vertellen
  • Ik ben niet interessant (genoeg)
  • Ik ben niet overtuigend (genoeg)
  • Ik kan mijn fouten niet opvangen
  • Ik heb geen presentatietraining gehad
  • Ik weet niet genoeg over het onderwerp

Kritisch kunnen kijken naar je sterke en zwakkere punten kan waardevol zijn. Maar als je écht gaat geloven dat jij daar niet op dat podium hoort te staan, dan kun je anderen daar ook niet van overtuigen. Met dit soort uitspraken doe je jezelf tekort.

Maar wat nu? Waarschijnlijk denk je helemaal niet meer bewust na over deze vooroordelen. Het zijn gewoon impliciete aannames. Het is dus belangrijk ze expliciet te maken.

Welke negatieve vooroordelen heb je over jezelf?

Zet ze eens op papier. Dat maakt het al een stuk overzichtelijker. Wat vind jij nou écht van jezelf als presentator? Ben je een beetje goed? Spreek je duidelijk? Kun je de mensen boeien? Als jij in het publiek zou zitten en naar jezelf zou moeten luisteren, zou je dan afhaken? Dit soort vragen helpen je bij het helder krijgen van de vooroordelen die je hebt over jezelf en je presentatiekwaliteiten.

Hoe sterk zijn die vooroordelen?

Nu je een lijstje hebt opgesteld, kun je kijken in hoeverre die vooroordelen doorklinken in je presentatie. Ben je er echt heilig van overtuigd dat je het presenteren beter aan anderen kan overlaten? Of valt het wel mee en denk je dat je je publiek toch wel iets te bieden hebt? Hier kom er erachter in hoeverre die vooroordelen je in de weg zitten.

Steve Carell in The Office US Powerpoint presentatie geven

Is er bewijs voor jouw vooroordelen?

Dus je bent er zeker van dat je écht niet voor een groep mensen kunt spreken. Het is onmogelijk, geen beginnen aan. Zielig voor het publiek. Maar waar baseer je dat precies op? Heb je het ooit geprobeerd en ging er toen misschien iets fout? Of heb je het nog nooit geprobeerd, maar denk je gewoon dat het fout gaat? Dat is nogal een verschil.

In het laatste geval weet je helemaal niet of die aanname terecht is. In het eerste geval ga je ervan uit dat de geschiedenis zich zal herhalen. Je gaat ervan uit dat je helemaal niks hebt geleerd. Dat is per definitie onwaar, aangezien je net hebt geconstateerd wat er toen misging. Dat neemt je mee in een volgende presentatie, dus ook dat is leren.

Kun je de vooroordelen ontkrachten?

Een voorbeeld. Je bent fotograaf en vindt jezelf niet interessant genoeg als spreker. Je weet echt wel wat je wil gaan zeggen over portretfotografie, want je zit al 10 jaar in het vak. Inhoudelijk, zo moet je toegeven, zit het wel goed. Maar het verhaal vertellen, dat is wel iets anders. Mensen enthousiasmeren, meenemen in het verhaal. Dat heb je nooit gedaan en vind je ook niet leuk. Je bent fotograaf!

Bedenk eens waarom je wél een goede presentatie zou kunnen neerzetten

Bekijk het nu eens van een andere kant. Bedenk waarom je het wél zou kunnen. Noem een eigenschap van jezelf waarmee je al die vooroordelen tegen kunt spreken. Vind je jezelf een aardig persoon? Ik luister graag naar aardige mensen! Heb je een oprecht verhaal? Ik ben geïnteresseerd! Ben je misschien een heel rustige spreker? Fijn, dan kan ik het extra goed volgen! Juist heel energiek? Daar krijg ik weer energie van!

Vraag het anderen

Ja, allemaal leuk en aardig, hoor ik je denken. Maar wat nou als ik géén eigenschappen van mezelf kan bedenken die mij een goede presentator zouden kunnen maken?! Probeer dan eens feedback te vragen van de mensen om je heen. Mensen die je goed kennen en die hier in alle eerlijkheid iets over kunnen zeggen. Grote kans dat zij jouw vooroordelen wél kunnen ontkrachten. Misschien kom je tot de conclusie dat jij toch net even anders naar jezelf kijkt (bewust en onbewust) dan anderen dat doen. En dat is vaak het geval, zoals ik eerder al schreef.

Leer en groei

En stel, stel dat jij voor de volle 100 procent ervan overtuigd bent dat je niet kunt presenteren. Jouw vrienden idem dito, die raden dat ook ontzéttend af. Ga dan alsjeblieft niet bij de pakken neerzitten. Zie het als een uitdaging. Wees nieuwsgierig naar hoe goed je zou kúnnen worden, hoeveel je op dit gebied zou kúnnen groeien. Vraag advies, volg een training, kijk naar presentatoren die je goed vindt.

Ik zal in de toekomst nog wat meer schrijven over het presenteren zelf. Maar ik kan het niet mooier maken dan het is. Je moet er eerst zelf in geloven.

Jij presenteert op jouw manier. Met jouw verhaal, jouw energie, jouw stem en jouw lichaamstaal

En weet je wat nou het allermooiste aan dit alles is? Dat er niet één enkele manier manier van ‘goed presenteren’ is. Gelukkig maar, anders zou het ook zo saai worden. Jij doet het op jouw manier. Met jouw verhaal, jouw energie, jouw stem, jouw lichaamstaal. Dus eigenlijk kun je nu nooit meer zeggen dat je niet kunt presenteren ;).

Vond je dit artikel interessant? Delen kan via de social-icoontjes hieronder. En abonneer je op de nieuwsbrief om nooit meer iets te missen!

Reageren is niet (meer) mogelijk.