“Raakt het nieuws jou nog?” Het wordt me vaak gevraagd. Ja, het nieuws raakt me. De ene keer meer dan de andere keer. Iedereen die het nieuws volgt zal dat ervaren.
Maar soms wordt nieuws persoonlijk. En dan komt het echt hard binnen. Dat voelt stom en oneerlijk. Het maakt ander nieuws niet minder erg of minder belangrijk. Het is onvergelijkbaar. Maar als je vriendin Annet in haar eentje op een Indonesisch eiland zit tijdens een aardbeving, dan is dat even andere koek.
Gili Air
Annet is op wereldreis. Ze was op Gili Air toen zondagavond de aarde begon te schudden. Het was een heftige beving, met een kracht van 6.9. Een week na een aardbeving van 6.4. Exacte aantallen zijn er nog niet, maar zeker driehonderd mensen kwamen om het leven. Vele honderden mensen raakten gewond. En tienduizenden huizen zijn verwoest.
Annet zat in een blokhut te bellen toen het gebeurde. “Alles bewoog. Ik rende naar buiten en probeerde op m’n benen te blijven staan. M’n hele omgeving schokte als een gek.” Ze omschrijft hoe het maar kort duurde – en tegelijkertijd zo lang voelde. “Ik ben nog nooit zo bang geweest,” zegt ze.
Ik ben nog nooit zo bang geweest
Er zaten op dat moment zo’n 2000 mensen op de drie Gili-eilanden (Air, Meno en Trawangan), vlak voor de kust van Lombok. Iedereen wilde zo snel mogelijk weg, zeker nadat er een tsunami-waarschuwing werd afgegeven. Gelukkig kon die al snel worden ingetrokken, maar de angst bleef.
Op Gili Air probeert één vrouw die avond zo goed als dat gaat de rust te bewaren en mensen van informatie te voorzien. Haar naam is Lyly, en ze wordt Annet’s reddende engel.
Die nacht slaapt Annet op een open veld, samen met 200 anderen. Verspreid over het eiland zoeken mensen elkaar op. Op velden en op stranden. Binnen slapen durven ze niet meer. Net zoals op de andere Gili’s.
Lyly
Maandag beginnen de boten te varen naar Lombok. Het was chaos, zo vertelt Annet. Locals eerst, dan de gezinnen en tenslotte de rest. “Iedereen probeerde een plekje op een boot te bemachtigen. De pier stond op instorten. En zelfs als je meekon op een boot was de vraag: wat treffen we aan op Lombok? We hadden gehoord dat het noorden van het eiland het zwaarst was getroffen,” zo vertelt ze aan de telefoon.
Lyly neemt Annet uiteindelijk mee op de boot naar Lombok. Na slechts tien minuten varen komen ze aan in de havenstad Bangsal. Het is een ravage. Waar op Gili Air vooral laagbouw was en de schade daardoor misschien wat minder heftig oogde, had Bangsal meer hoogbouw. Er is niets meer van over.
Al liftend komen ze bij Lyly’s huis, in Sandik, west-Lombok. Het staat er nog. Wie geen plek heeft om te slapen, mag bij Lyly slapen. Wie hulp nodig heeft, wordt geholpen door Lyly. Gastvrij, hartelijk en lief is ze.
Slapen in de slaapkamer doen ze niet bij Lyly thuis. Het wordt de woonkamer, want dat is dichter bij de voordeur en dus makkelijker om te vluchten. Voor als er naschokken komen. Of eigenlijk: wanneer er naschokken komen. Want die komen er. Soms drie keer per nacht. Annet vertelt me dat ze het eng vindt om naar het toilet te gaan. De deur op slot doen durft ze niet. Ze moet altijd naar buiten kunnen.
Ze slapen in de woonkamer. Dat is dichter bij de voordeur en dus makkelijker vluchten
Hulp
Lombok en de Gili’s hebben hulp nodig. Veel hulp. Schoon drinkwater is een probleem. Waterleidingen zijn kapot, wegen hebben enorme scheuren en er zijn te weinig voertuigen om schoon water op de plekken te krijgen waar het het hardst nodig is. Het dieet bestaat uit instant noodles, want veel winkels zijn gesloten. Mensen hebben tenten nodig, om zich te beschermen tegen de zon. Om nog maar te zwijgen over materialen om straks weer echte huizen te kunnen bouwen. Het liefst constructies die toekomstige bevingen wel aankunnen.
En tenslotte is er de angst voor ziektes. Ziekenhuizen zijn open, maar vol. Buiten zijn tenten neergezet voor wie echt opgenomen moet worden. Voor anderen is geen plek. Bovendien is het warm en nat op de eilanden. Mensen kunnen zich niet wassen en leven buiten, dicht op elkaar. Het is een kwestie van tijd voordat daarvan grote problemen komen, zo vertelt Lyly me aan de telefoon. Er is dringend behoefte aan sanitaire voorzieningen.
Nieuwe realiteit
Annet reist binnenkort door naar Australië. De lokale bevolking blijft achter. Lyly heeft intussen een kleine organisatie opgezet. Haar site is nog in aanbouw, maar ze zamelt nu al geld in om de noodzakelijke spullen te kopen voor wie niets meer heeft. Zij denkt al na over de toekomst en de wederopbouw van haar eiland. En dat moet ook. Want dit is haar nieuwe realiteit. “Together we are stronger. Don’t be a victim, get back up!” zegt ze strijdvaardig aan de lijn.
Don’t be a victim, get back up!
Op dit soort momenten is het nieuws zoveel meer dan een tekst op papier, woorden die ik uitspreek of beelden van ver weg. Het is echt, het is tastbaar, het is gevaarlijk. En het is alles behalve leuk.
“Thank you for taking such good care of my friend Annet,” zeg ik tegen Lyly als ik ons telefoongesprek afsluit. “We take care of each other,” antwoordt ze.
Delen van dit artikel kan via de social-icoontjes hieronder. En wil je op de hoogte blijven van de nieuwste posts? Abonneer je dan op de nieuwsbrief.
Reageren is niet (meer) mogelijk.