We zijn live en er loopt een instart. Ik neem een slok water. Gestamp. Er rent iemand langs de studio. Door het glas heen zie ik een silhouet voorbijgaan, maar ik kan niet ontdekken wie van mijn collega’s zo’n haast heeft. “Ik ben altijd bang dat er breaking news is waar ik niks van weet, als dat gebeurt,” zeg ik tegen mijn collega in de studio, die de autocue doet. “Ja, of er worden ijsjes uitgedeeld,” grapt ze. We lachen.
“Nee, er ís breaking news!” roept de eindredacteur in m’n oor. Geen verdere details. Vreemd. Ik gniffel. Ik denk dat ze onze conversatie van net heeft gehoord en een grapje maakt. Maar ik weet het niet zeker.
Totdat ik een korte blik werp op het draaiboek. Onderin verschijnt de melding “Aretha Franklin (76) overleden”. Het was geen grap. Dit is breaking news.
Even later is het echt. “De Queen of Soul is niet meer,” hoor ik mezelf zeggen. We zenden een mooie obit uit. Niet dat een filmpje van 1,5 minuut recht kan doen aan haar oeuvre natuurlijk, maar ik vind het mooi.
De Queen of Soul is niet meer, hoor ik mezelf zeggen
Terug op de redactie praten we na over het nieuws. Jong en oud, we komen tot de conclusie dat iedereen ‘van de generatie Aretha Franklin’ is. Haar invloed als zangeres en voorvechter van gelijke mensenrechten was groot, zo bleek ook maar weer toen duizenden fans de afgelopen dagen naar het Charles H. Wright Museum of African American History kwamen om afscheid van haar te nemen.
Queen of soul
Muziek is altijd heel belangrijk geweest bij ons thuis. We hebben zangers en gitaristen in de familie. Mijn ooms hadden een band. Mijn vader bouwt zijn eigen speakers. Mijn broer is geluidstechnicus. En opa is inmiddels 97, maar speelt nog elke dag gitaar.
Van klassiek tot jazz en blues, het kwam allemaal voorbij, maar ik hoorde vooral veel soul, pop en r&b. De Queen of Soul klonk dus vaak bij ons thuis. Aretha Franklin was de eerste in het rijtje ‘groten der aarde’ waar we graag naar luisterden: Whitney Houston, Michael Jackson, George Michael, Diana Ross, Oleta Adams, Marvin Gaye, Simon and Garfunkel, Stevie Wonder, Chaka Khan. Zo kan ik nog wel even doorgaan.
Als jong meisje vormde de muziek van Franklin dan ook een belangrijke inspiratiebron tijdens mijn wekelijkse zanglessen. Rauwe emotie, durf en overgave. Aretha had het, en ik probeerde daar iets van te pakken te krijgen.
Iedereen is ‘van de generatie Aretha Franklin’
Ze bepaalde decennia lang het geluid op de radio en zelfs nu nog hoor je haar invloed terug. Adele, Alicia Keys, Jennifer Hudson, Ariane Grande en Beyoncé. Stuk voor stuk zangeressen van formaat die met haar opgroeiden en haar tot een van hun grote voorbeelden rekenen.
Op Instagram schreef Adele dan ook: “I can’t remember a day of my life without Aretha Franklin’s voice and music filling up my heart with so much joy and sadness. Absolutely heartbroken she’s gone, what a woman.”
Respect
Franklins muziek was natuurlijk niet zomaar goede muziek. Het was vaak ook een statement. Haar meest beroemde nummer ‘Respect’ (1967) was een cover van Otis Redding, geen kleine naam in de soulmuziek. Toch durfde ze het aan om het perspectief in dat nummer op zo’n manier te draaien dat de vrouw respect eiste van haar man, in plaats van andersom. Revolutionair in die tijd. Het werd het lijflied van de feministische beweging en later ook van de burgerrechtenbeweging. In haar autobiografie zou ze daarover zeggen: “It was the need of a nation (…) everyone wanted respect”.
Het nummer ‘Respect’ werd gebruikt in talloze films, waarvan de romantische comedy’s Bridget Jones’ Diary (2001) en Two Weeks Notice (2002) mij nog het meest bijstaan. In beide films omlijst Franklin’s muziek het kantelpunt waarop de vrouwelijke hoofdrolspeler besluit niet langer de regels te willen volgen, maar voor zichzelf kiest. Als jonge tiener wist ik nog bar weinig van de werkelijke impact van het nummer, maar stoer vond ik het wel.
Erkenning
‘Respect’, ‘Natural Woman’, ‘I Say a Little Prayer’ en ‘I Knew You Were Waiting (for Me)’. Het waren misschien haar bekendste nummers, maar zeker niet haar enige. Aretha Franklin ontving in totaal 18 Grammy’s en werd in 2010 door het tijdschrift Rolling Stone uitgeroepen tot Beste Zangeres aller Tijden.
Vandaag wordt Aretha Franklin bijgezet in het familiegraf in Detroit. Een zangeres, een icoon, een legende. Iedereen lijkt zijn eigen verhaal over, of herinnering aan haar te hebben. Dan ben je een hele grote.
Foto header: Pete Souza (2015) (Wikipedia/publiek domein)
Vond je dit een leuk artikel? Delen kan via de social-icoontjes hieronder. En wil je nooit meer iets missen? Abonneer je dan op de nieuwsbrief!
Reageren is niet (meer) mogelijk.